Week 3: Gevaar voor Femke Halsema!

De belangrijkste ontwikkeling in de derde week van de informatie was de benoeming van mr. H.D. Tjeenk Willink tot informateur. Als vicepresident van de Raad van State brengt hij de informatie van een politieke naar een meer bestuurlijke fase. Terwijl zijn vriend J.Th.J. van den Berg formeren ooit elimineren noemde, stelde Tjeenk Willink meer neutraal: formeren is faseren.

Met Tjeenk Willink is de depolitisering aangebroken. Hij wil de Majesteit beschermen. In de eerste fase van de informatie is er geen duidelijke keuze gemaakt tussen een van de mogelijke coalities, daardoor dreigde de koningin met de benoeming van diverse informateurs een politieke keuze te maken.

De nieuwe informateur zette onmiddellijk zwaar in. Hij verwees naar het functioneren van de democratische rechtsstaat. Het was mij niet helemaal duidelijk waar zijn zorg zit. Bij het verpulverde politieke landschap? Het partijpolitiek gekibbel? De bedreiging die Wilders voor de rechtsstaat vormt? Of is juist de uitsluiting van de PVV het probleem? Dat laatste waarschijnlijk niet, omdat Tjeenk Willink de conclusie van zijn voorganger Rosenthal herhaalde dat de rechtse coalitie niet mogelijk was.

 

Tjeenk Willink heeft in de eerste week nog niet veel hoeven doen. Er is een Kamerdebat gehouden met informateur Rosenthal, waarin Wilders niet inging op een uitnodiging van Rutte om subiet over een rechts kabinet te onderhandelen. Wilders wil niet zonder het CDA onderhandelen. De partijen die nog in de race zijn sloegen onmiddellijk toe. Wilders had zich nu zelf buiten de orde verklaard. De informatie kan nu verder zonder Wilders, die de komende jaren als melaatse met een ratel door de wandelgangen zal gaan.

 

Op dit moment staan er twee serieuze coalities op de agenda: Paars+ en het middenkabinet. Beide zijn nodig om de patstelling tussen rechts en links te overbruggen.

Vandaar dat de depolitisering nodig is om de scherpe kanten van de rechtse en linkse standpunten af te vijlen. Het middenkabinet is echter getroffen door een veto van Cohen. Hij gaat voor Paars+: een zo progressief mogelijk kabinet. Paars+ is echter weer getroffen door een veto van Rutte, omdat het hem te veel in het linkse kamp zal trekken.

 

De tegenstelling tussen Rutte en Cohen is niet eenvoudig te overbruggen. De maatschappelijke druk om te regeren neemt echter toe. De informateurs worden niet moe te verwijzen naar de dreigende wolken die zich boven de Nederlandse polders samenpakken. Eén of beide partijleiders zullen moeten bewegen. De partijen zullen nauwkeurig moeten kijken welke vraagstukken kunnen worden uitgeruild en op welke punten samenwerking mogelijk is.

Het gevaar is echter aanwezig dat er zo veel compromissen moeten worden gesloten dat een middenkabinet weinig daadkrachtig zal zijn en vooral toneelstukken zal moeten opvoeren. Terwijl de maatschappelijke problemen scherper worden, vlakt het kabinet af. Winst voor de flanken ligt dan op de loer.

 

Het grootste gevaar in de komende onderhandelingen doemt op voor Femke Halsema van GroenLinks. Een vierpartijenkabinet ligt voor Rutte meer voor de hand dan een vijfpartijenkabinet. Vier partijen (twee aan de rechterkant en twee aan de linkerkant) houden elkaar beter in evenwicht. D66 vormt beleidsinhoudelijk een betere verbinding tussen de VVD en het CDA aan de ene kant en de PvdA aan de andere kant dan GroenLinks.

Terwijl het programma van GroenLinks steeds beter aansluit op de behoeften van de wereld (een duurzame economie) is de kans groot dat GroenLinks tijdens de onderhandelingen zal worden opgeofferd. Let op Femke, let op!


 

Bron: Trouw
Publicatiedatum: 2 juli 2010