dinsdag 29 november 2016

Italië: de volgende slag om de democratie.

Na het Nederlandse referendum tegen het Associatie Verdrag van de Oekraïne, het Brexit-referendum in de UK en de overwinning van Donald Trump, zal de volgende slag om de democratie gevoerd worden in Italië en wel op 4 december van dit jaar. Premier Renzi wil per referendum steun krijgen bij de Italiaanse bevolking om de invloed van de Senaat en de regio’s in Italië te beperken. Zij werken vertragend op de besluitvorming. Daarvoor moet hij de Constitutie wijzigen.


Italiaanse premier Matteo Renzi
(Foto: Wikimedia Commons)
Renzi is een aantal jaren geleden aan de macht gekomen. Hij was buitengewoon populair en zou als een wonderboy van de Italiaanse politiek het land er weer bovenop helpen. Daar was grote behoefte aan, nadat Italië jarenlang was geconfronteerd met de extravagante Silvio Berlusconi en de technocraat Mario Prodi.

Het is echter de vraag of premier Renzi het op rationele argumenten zal redden en of het referendum daar het meest geschikte instrument voor is. Steeds duidelijker wordt dat de politiek internationaal met een kantelpunt wordt geconfronteerd. Het is de vraag of de opzet van de Italiaanse premier gaat lukken. De internationale context en de politieke mood is sterk aan het veranderen. Het is goed mogelijk dat op de golven van het irrationalisme de opzet van Renzi mislukt en de uitslag van het referendum hem als een boemerang gaat treffen. Zeker nu hij zelf met aftreden dreigt als hij verliest.
Referenda zijn op dit moment bijzonder populair. Referenda kunnen gebruikt worden door dictators om hun gelijk te onderstrepen en tegenstanders te marginaliseren of door politieke ondernemers die het de zittende machthebbers lastig willen maken. Sommige politieke partijen zijn voorstander van het referendum om de zittende machthebbers te corrigeren. Als zij zelf deel uitmaken van de macht komen ze hier dikwijls op terug. De uitkomsten van referenda zijn dikwijls conservatief.

Dat er op dit moment veel met referenda wordt gewerkt heeft te maken met de politieke crisis waarin vele democratieën zich bevinden. De legitimiteit staat onder druk door de internationalisering van het bestuur, de grote immigratiestromen en de besluiteloosheid van parlementen. Bij sterke verdeeldheid van de bevolking kunnen parlementen niet zoveel. Het is opvallend dat als er sprake is van een crisis in de democratie er meestal wordt gevraagd om meer democratie terwijl het zeer de vraag is of dit de oplossing voor de problemen biedt. Het leidt in ieder geval tot lastige bestuurlijke situaties. Het Verenigd Koninkrijk verkeert na de Brexit in een impasse en premier Rutte kan rond het Oekraïne referendum niet veel anders doen dan tijdrekken.
De uitslag rond het referendum in Italië is minstens zo interessant als de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen en zal grote betekenis voor de politieke ontwikkelingen in Europa hebben. Het jaar 2017 laat vele verkiezingen zien in Europa (Duitsland, Frankrijk, Nederland). De jaren dertig van de vorige eeuw hebben geleerd dat het geen kwaad kan het buitenland in de gaten te houden. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten